مسئله استفاده یا عدم استفاده از دوربین های مداربسته همواره یک مسئله چالشی بوده است. مردم همیشه نگران هستند که گسترش استفاده از دوربینهای مداربسته یک قدرت اختیار غیرقابل کنترل به دست دولتها و افراد صاحب قدرت بدهند که به واسطه آن بتوانند آزادی و حقوق شهروندان را نقض کنند. در این میان در سریالها و فیلمها نیز میبینیم که مجرمان همواره راهکارهای سواستفاده از دوربینهای مداربسته را میدانند. از طرفی دوربین مداربسته یکی از بهترین ابزار تامین امنیت است که بشر شروع به استفاده از آن کرده است. این دوربینها وقوع تهدید را در همان زمان به مالک اطلاع داده و در بسیاری از موارد مانع بروز حادثه میشوند. همچنین فیلمهای دوربینهای مداربسته همواره برای پیدا کردن مجرم و مجازات آن کاربرد داشته است. به نظر شما دوربینهای مداربسته برای حقوق شهروندان و حریم خصوصی آنها تهدید محسوب میشوند یا مفید هستند؟
نقض قانون در مقوله استفاده از دوربینهای مداربسته
با توجه به اینکه درحال حاضر تمام شهر و خیابانهای شهر مملو از دوربینهای مداربسته است؛ باید گفت که این امر روی کاهش جرایم تاثیر چشمگیری داشته است. وجود دوربینهای مداربسته سبب میشود که افراد مجرم تمایل کمتری به ارتکاب جرم داشته باشند.
یک وکیل دادگستری در این خصوص میگوید: با اینکه درباره استفاده از دوربینهای مداربسته قانون مشخصی نداریم و این نقض قانون است، امیداوریم که مجلس به زودی در این خصوص قوانینی وضع کند. اما نمیتوان از این موضوع چشمپوشی کرد که فیلم و عکس ضبط شده توسط دوربین در ماده 1257 قانونی مدنی جز ادله اثبات جرم نیست. این مدرک تنها با وجود سایر مدارک قابل ارجاع است. در این موارد قانون میتواند حدود و ثغور استفاده از دوربین را بیان کند و ضمانت اجری تجاوز به حریم خصوصی شهروندان با استفاده از این وسایل را متذکر شود.
بازدارندگی دوربینهای مداربسته
یکی از حسنهای استفاده از دوربینهای مداربسته این است که یک عامل بازدارنده هستند. افراد مجرم با علم بر اینکه تحت نظارت دوربینهای مداربسته میباشند؛ تمایل کمتری به ارتکاب جرم دارند. به عبارتی به نظر میرسد که سارقان و مجرمان ترجیح میدهند که در جایی دست به اعمال مجرمانه بزنند که در آن مکان اثری از دوربینهای مداربسته نباشد.
همچنین باید به یاد داشته باشید که استفاده از دوربینهای مداربسته همواره با سواستفادههایی همراه بوده است. با توجه به دستوری که اماکن مبنی بر اعلام استفاده از دوربینهای مداربسته به افراد میدهد؛ خیلی از افراد جامعه به این امر اعتنا نکرده و بدون اطلاع رسانی اقدام به نصب دوربین میکنند. به این ترتیب افراد بدون اینکه بدانند در نظارت دوربینهای مداربسته قرار دارند. در این حالت میتوان گفت که حریم خصوصی و حقوق شهروندی آنها نقص شده است.
استفاده از دوربینهای مداربسته تنها به ایران خلاصه نمیشود و امروزه در تمام کشورهای پیشرفته از این ابزار برای بالا بردن امنیت استفاده میشود. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که در ایران قوانین مشخص و دقیقی در خصوص استفاده از دوربینهای مداربسته وجود ندارد.
دایرههای جواز استفاده از دوربینهای مداربسته
یک حقوقدان برجسته کشور میگوید که در استفاده از دوربین های مداربسته در حریم عمومی و با هدف تامین امنیت مشکلی وجود ندارد؛ اما استفاده از این دوربینها در حریم خصوصی افراد نقض آشکار قانون است و افراد میتوانند از این بابت از مالک دوربین شکایت کنند.
یکی از موارد نقض آشکار حقوق بشر استفاده از دوربینهای مداربسته در حریم خصوصی افراد و برای کنترل افراد در زمانهایی است که آنها اطلاع ندارند که تحت نظر هستند.
استفاده از دوربینهای مداربسته در حریم خصوصی افراد در کشورهای دیگر هم غیرقانونی است. درواقع در این کشورها در معابر عمومی دوربینهای زیادی وجود دارند که تردد افراد را زیر نظر میگیرد؛ اما این دوربینها در حریم خصوصی افراد وجود ندارند.
بهرهگیری از دوربین های مداربسته برای پیشگیری از جرم
پیشگیری از جرم شامل شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و پیدا کردن روشهایی برای جلوگیری از وقوع آن یا کاهش خطر است. پیشگیری از جرم مفهوم وسیعی دارد که شامل بسیاری از عملکردها و رفتارهای پیشگیرانه است. در جوامع گذشته مجازات تنها راه علیه جرم و مجرم بوده است؛ اما امروزه به کمک پیشرفت تکنولوژی میتوانید از روشهای پیشگیرانه برای جلوگیری از نفوذ مجرمان استفاده کنید. پیشگیری موضعی یا موضوعی است که از جرم جلوگیری میکند. پیش از این واکنش به جرایم حول محور مجازات استوار بودهاند؛ اما از همان زمان با بررسی رابطه جرم و علت وقوع آن راهکارهای زیادی برای پیشگیری از وقوع جرم در نظر میگرفتند.
نصب دوربین مداربسته برای پیشگیری از جرم
در سالهای گذشته همواره نصب دوربینهای مداربسته در کنترل بخشی از مجرمان موثر بوده است. کافی است دوربینها در میدان دید مجرمان باشند و آنها بدانند که تحت نظر هستند یا اعلانهایی مبنی بر نصب دوربین مداربسته در محل قرار بگیرند. به این ترتیب مجرمان ترجیح میدهند که به جای انجام جرم و ایجاد خسارت برای خودشان، به کار دیگری بپردازند.
سخن آخر
امروزه ممکن نیست در خیابانها راه بروید و به مغازهها و فروشگاهها بروید و اثری از دوربینهای مداربسته در آنجا نبینید. دوربینهای کنترل ترافیک، دوربینهای پلیس راهنمایی و رانندگی، دوربینهای بانکها و موسسات مالی، دوربینهای مداربسته شرکتها و مغازهها و غیره همواره چشمان همیشه بیداری هستند که اعمال و رفتار شهروندان را تحت نظر میگیرند. این دوربینها سبب شدهاند که مجرمان بدانند که هزینه ارتکاب جرم برای آنها بالا است و همواره احتمال مشخص شدن هویت آنها و دستگیر شدنشان وجود دارد. به این ترتیب آمار جرم و جنایت در سطح شهر کاهش پیدا کرده است.
از طرفی حریم خصوصی افراد همواره حفظ شود. با وجود دوربینهایی که همه چیز را ضبط میکنند؛ گاهی حفظ حریم شخصی افراد کمی سخت میشود. قانون همواره حد و حدودی برای شیوه نصب دوربینهای مداربسته مشخص میکند تا این دوربینها خانه افراد را تحت نظر نداشته باشند و جاهایی که به نوعی حریم خصوصی افراد برشمرده میشوند؛ زیر نظر دوربین نباشند. حتی کلاسهای درس یا مکانهای خصوصی مانند حمامهای هتلها یا سوییتها دارای دوربین نیستند. به این ترتیب افراد در زمانهایی که حس میکنند تنها هستند؛ واقعا تنها هستند.
